Dünya Franchise Günü: Girişimciliğin Küresel Kutlaması

Franchise iş modeli, modern ekonomilerde girişimciliği destekleyen ve istihdamı artıran yapısıyla, yalnızca ticari değil, aynı zamanda sosyoekonomik bir araç olarak da ön plana çıkmaktadır. Bu model, hem markaların ölçeklenmesine olanak tanır hem de yerel yatırımcıların daha düşük riskle iş sahibi olabilmesine kapı aralar. İşte bu katkıların küresel düzeyde tanınması amacıyla, 2025 itibarıyla, her yıl kutlanacak Dünya Franchise Günü ilan edilmiştir. 

Dünya Franchise Günü’nün Doğuşu 

Dünya Franchise Konseyi (World Franchise Council WFC) tarafından yayımlanan Las Vegas Bildirgesi ile Dünya Franchise Günü’nün resmen kurulduğu duyurulmuştur. Bildiriye göre bu günün ilki, 11 Haziran 2025 Çarşamba günü kutlanacak ve her yılın Haziran ayının ikinci Çarşambası devam edecektir.[1] 

Franchise Modelinin Ekonomik Katkısı 

Franchise sistemleri, iş dünyasında risk yönetimini, eğitim transferini ve operasyonel standartlaşmayı mümkün kılan hibrit bir yapı sunar. Bir yandan franchise veren markalar iş modelini yaygınlaştırırken; diğer yandan franchise alan yatırımcılar, kanıtlanmış bir marka altında daha güvenli biçimde ticaret yapma imkânına kavuşur. 

Örneğin, Kanada Franchise Derneği (Canadian Franchise Association) verilerine göre, ülkede franchise sektörü 2023 yılı itibarıyla 133 milyar Kanada doları ekonomik katkı sağlamakta ve yaklaşık 2 milyon kişiye doğrudan ya da dolaylı istihdam sunmaktadır.[2] Yeni Zelanda’da ise franchise sisteminin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya katkısı %10’a yaklaşmaktadır.[3] 

Türkiye’de Franchise Ekosistemi 

Türkiye, son 20 yılda franchise sistemini özellikle yeme-içme, eğitim, perakende ve kişisel hizmetler alanlarında yaygın biçimde benimsemiştir. Bu dönemde, uluslararası markaların Türkiye pazarına girişi kadar, yerli markaların da franchise yöntemiyle büyümesi de hız kazanmıştır. Türkiye’de ekonomik büyüklüğü yaklaşık 50 milyar dolara ulaşan franchising sektöründe, UFRAD (Ulusal Franchise Derneği) gibi kuruluşlar, sektörde standartların gelişimi, girişimcilik bilincinin artırılması ve eğitim desteği sunulması gibi görevlerde önemli rol 

üstlenmiştir. Bugün 600’ün üzerinde franchise veren marka ve 66 bini aşan şube ile Türkiye’nin dört bir yanında aktif olarak faaliyet gösteren markalar bulunmaktadır. Franchising yapısı 300 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır. 

Sürdürülebilirlik, Eğitim ve Paydaşlık 

Franchise iş modelinin öne çıkan yönlerinden biri de eğitim ve bilgi transferi mekanizmasıdır. Franchise verenler, girişimcilere operasyonel süreçler, hizmet kalitesi, müşteri ilişkileri ve markaya özgü know-how konusunda sistemli eğitimler sunar. Franchise, bu yönüyleyalnızcabirlisansilişkisi değil, aynı zamanda sürekli gelişim ve denetim mekanizmasıdır. 

Ayrıca franchise sistemlerinin, yerel ekonomilere yaygın iş fırsatları sunarken aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkı sunduğu da görülmektedir. Franchise modelleri, çevresel etkileri optimize etmeye yönelik 

uygulamalar, sosyal girişimcilik iş birlikleri ve bölgesel kalkınma projeleriyle daha geniş bir sosyal etki alanı yaratmaktadır. 

Dünya Franchise Günü, franchise modelinin sadece ticari bir araç değil; aynı zamanda küresel ölçekte girişimcilik, istihdam ve bilgi paylaşımı için etkili bir sistem olduğunu hatırlatan simgesel bir gündür. 11 Haziran 2025 itibarıyla kutlanmaya başlanacak bu gün, franchise sektörüne ilişkin farkındalığı artırmayı ve bu sistemin sağladığı ekonomik/sosyal kazanımları uluslararası düzlemde görünür kılmayı amaçlamaktadır. 

Kaynakça 
[1] World Franchise Council. Las Vegas Declaration for World Franchise Day, Haziran 2024. [PDF Belgesi] 
[2] Canadian Franchise Association. Franchise Economic Impact Report 2023, www.cfa.ca 
[3] Massey University New Zealand. Franchising New Zealand 2021 Report, www.franchiseassociation