Mükemmeliyetçilik Size ve İlişkilerinize Zarar Veriyor mu?

Mükemmeliyetçilerin ortak davranışı  eleştiride ortaya çıkar.

Klinik tecrübemde mükemmeliyetçilik konusunda yardıma ihtiyacı olmayan bir tek hasta hatırlamıyorum. Sürekli mükemmel olmak için çabalamak kimliklerinin bir parçası olmuştur. Onlar için özgüvenlerini korumanın başka bir yolu olduğunu hayal bile edemezler. 

Gerçekte olan ise, mükemmeliyetçilik kronik stres yaratır. Bu durum elinden gelenin en iyisini yapmaktan ya da kendine yeni bir gelişme fırsatı yaratmaktan farklıdır. “Adaptif mükemmeliyetçilik”; yüksek hedefler belirlemek, onlara ulaşmak için çalışmak ve başarıya odaklanmak anlamına gelir. Bu makale adaptif olmayan mükemmeliyetçilik hakkındadır.

Mükemmeliyetçiliğin zararlı olduğu nasıl anlaşılır?

Bu durum; kusursuz görünme, hata yapmama ve son derece yüksek standartlara sahip olunduğunda yaşanır. Mükemmeliyetçilerin ortak davranışı eleştiride ortaya çıkar. Genellikle ya hep ya hiç düşüncesine odaklanır ve onlar için yapılan şey kusursuz değilse yapılmaya değer de değildir. Mükemmeliyetçilerin bazısı için başarısızlık korkusu yoğun bir tehdittir ve endişeye sebep olacağı için sürekli ertelemeye yol açar. Bu durumda başarıya yönelmek yerine başarısızlıktan kaçınmaya odaklanılmıştır. 

Mükemmeliyetçilikle Nasıl Başa Çıkılır?

Mükemmeliyetçilikle başa çıkabilmek için bu durumun hayatınızda nasıl bir rol oynadığını fark etmeniz gerekir. Mükemmeliyetçiliğe olan ihtiyacınız bir görevi ertelemenize sebep oluyor mu? Başarısız olma korkusu bir işe başlamanıza engel mi? Bu eğilimi fark ettikten sonra aşağıdaki önerilerden faydalanabilirsiniz. 

Mükemmeliyetçi olmamanın faydalarını öğrenerek kendinizi değişmeye motive edebilirsiniz (Meg Selig’in “Nine Joys of Being Imperfect” gönderisine bakın). Motive edici öneriler arasında özgüvenin artması ve hayattan daha fazla keyif almak yer alıyor. 

Mükemmeliyetçiliğin altında yatan korkuları tanıyın. Bu kadar yüksek standartlar belirlemeseniz ne olması sizi korkutur? İş yerinde özensiz ve dikkatsiz mi olursunuz? Eviniz güvensiz ya da düzensiz mi olur? Bu durum mükemmeliyetçilikteki ya hep ya hiç düşüncesinden kaynaklanır. Bu endişelerin yaygın olmasına rağmen gerçekleşme ihtimali çok düşüktür. 

Kendinize şefkat gösterin. Kendine şefkat gösteren kişi kendini eleştirmek yerine hata yapmaya ve bundan ders almaya izin verir. Yaşamınızdaki travmayı hatırlıyorsanız mükemmeliyetçiliğin bu travmanın bir sonucu olduğunu hatırlayın. Olanları anlamak ve ondan kurtulmak için kendinize izin verin. İyileşmek için profesyonel yardım alın. 

Yüksek standartların karşılanmadığı zamanlarda “yeterince iyi”” sonuçların neler olabileceğini hayal edin. Yüksek standartların karşılanması güzeldir ama bu durum çeşitli nedenler yüzünden her zaman gerçekleşmez. Bu nedenler; zaman kısıtlılığı, dinlenme ihtiyacı ve kontrolünüz dışındaki şeyler olabilir. Yeterince iyiyi yapmak işin bitirilmesini sağlar ve bu durum mükemmel olmasından daha önemlidir. 

Hızlı sonuç aramayı bırakın. Kendini geliştirmeye çalışmak odak noktanız olduğunda sağlıklıdır. Başarı uzun vadede gerçekleşebilir ve bunun için deneme ve yanılma sürecine ihtiyaç vardır. Yüksek beklentilerinizi uzun vadeye yaymak hızlı sonuçlar beklemekten daha adaptif bir davranıştır. 

Özetle söylemek gerekirse, birçok insan mükemmeliyetçiliği zararlı ve adaptif olmayan bir şekilde deneyimleyebilir. Mükemmelliğe ulaşmak için çabalamak iyidir ama mükemmelden azını beklemek ise daha farklı bir şeydir. Mutluluğunuza, ilişkilerine ve hedeflerinize engel odluğunda mükemmeliyetçilik ile başa çıkmanın yolları vardır. Gerçek sizi keşfettiğinizde bu hoşunuza gidebilir. Anna Quindlen’iin söylediği gibi, “gerçekten zor ve harika olan şey mükemmel olmaktan vaz geçip kendin olmaya başlamaktır”.