Selen Almaç Deniz: İş Dünyası ve Franchise Sektöründe Kadınlar

“Bir toplum, cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi, kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurdur.” Mustafa Kemal Atatürk 21. yüzyıl beraberinde birçok değişimi getirirken, bu değişimler arasında kuşkusuz en değerlisi teknolojinin hayatımıza her geçen gün daha fazla dahil olarak, toplumsal olarak etkisidir. İletişim noktasında yaşanan bu devrim toplumun hemen her noktasına dokunurken, toplumsal cinsiyet konusunda da etki sağlamaktadır. Kadına şiddet konusunda değişen dünya ile beraber dünyanın her bir köşesinden haberlere ulaşabildiğimiz gibi toplumsal cinsiyet söz konusu olduğunda iş dünyasındaki kadınların sorunlarına da aynı hızla ulaşabilmekteyiz. Bunun bir sonucu olarak, yüzyıllardır süregelen toplumsal cinsiyet konusu içerisinde İş dünyası ve Franchise sektöründeki kadınların 2017 yılına kısa bir bakış atalım; Türkiye istatistik kurumunun Mart 2017’de yayınlanan raporuna göre Türkiye nüfusunun %49,8’ini kadın nüfusu oluşturmaktadır. Raporun belki de en can alıcı noktası okuma yazma bilmeyen kadın nüfus oranın erkeklerden 5 kat daha fazla olduğu gerçeğidir. Aynı rapordan kadın istihdam oranının erkeklerin istihdam oranının yarısından daha az olduğunu da görebiliyoruz. Pek de iç acıcı olmayan bu rakamlara karşılık; Avrupa Birliği üye ülkelerinin (28 ülke) istihdam oranı incelendiğinde ortalama kadın istihdam oranı %60,4 civarındadır. Dolayısıyla Türkiye özelinde durumu değerlendirdiğimizde, kadınların iş dünyasındaki varlığı konusunda daha çok yol alınması gerekliliği ile karşılaşıyoruz. Toplumsal cinsiyetin kaygan bir zemin olduğu Türkiye’de kadınların iş dünyasında başarılı birer birey olarak varlıklarını sürdürebilmesi için öncelikle zeminin sağlamlaştırılması için yine toplumsal olarak çalışılması gerekmektedir. 2017 yılı tüm bu rakamlara ve toplumsal cinsiyetin Türkiye’de çizdiği resme rağmen umudumuzu yitirmememiz gerektiğini gösteren bir yıl oldu diyebiliriz. Geçmiş yıllara oranla istihdamda artan rakamlar ve başlangıçta da söylediğimiz gibi gelişen teknolojinin avantajlarını kullanan kadınlar sayesinde arkada bıraktığımız yıl gelecekte kadınların iş dünyasında fark yaratacağını bizlere gösteriyor. Sosyal medya platformlarından kendi işini kuran kadınlar, KOSGEB gibi kuruluşlar sayesinde eğitimlerini tamamlayarak iş dünyasına atılan kadınlar, hayal kurarak bu hayalle filmler yaratan ve dünyadaki film festivallerinde yılların sinemacıları ile yarışan kadınlar ve daha birçokları sayesinde umudun ışığı daha da güçlendi ve 2018’i aydınlatmaya başladı. Tüm bunların yanında Franchise sektörü de kadın girişimciler için oldukça uygun bir sektör olmasının yanında, sektörün 2017’sindeki hareketlilikten payını alan kadınlar başarının tadına varmış oldu. Ulusal Franchising Derneği (UFRAD) verilerine göre, bugün Türkiye’de zincir işletmelerin sayısı bin 850 civarında olup zincirlere bağlı şube sayısı ise 50 bini geçti. Bu işletmelerin bin 500’ü franchise veya bayilik vererek büyümeye devam etmektedir. Sadece bu yapısı ile gelecekte etken bir rol oynayacağı apaçık ortada olan Franchise sektöründe bazı markalar sadece kadın girişimci arayan bir yapıya bürünmüş durumdadır. Franchise sektörünü seçerek kendi işinin patronu olmak isteyen kadınların sayısının 2017 yılında göstermiş olduğu artışın bir sonucu olarak dünyada ve Türkiye’de birçok mecrada ve özellikle sosyal medya platformlarında başarı öyküleri ile karşılaşmaktayız. Bu öyküler kuşkusuz birçok kadını cesaretlendirirken aynı zamanda kadınların bu sektördeki başarısını da gözler önüne sermektedir. Franchise Sektöründe özellikle yeme içme kısmında daha fazla faaliyet gösteren kadınlar yeteneklerini işe dönüştürerek gün geçtikçe rakamları artırmaktadır. Örneğin; 79 franchise şubesi bulunan Aslı Börek’te bu şubelerden 23’ü kadın girişimcilere ait. Marka ve ürün konseptine yakın olmaları nedeniyle bu işe giriş yapan kadınlar başarı listesinde de üst sırada yer almaktadır. 32 ilde 71 şubesi olan Bursa Kebap Evi’nin altı şubesinin sahibi kadın olmasının yanında şube sıralamasına bakıldığında bu şubeler ilk 20’de yer almaktadır.¹ Gayrimenkul sektörü de kadınların Franchise ‘da tercih ettikleri bir diğer sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Gayrimenkul danışmanlığı konusunda uzun yıllardır hizmet veren köklü firmaların birçoğunda kadın girişimcilere rastlamak mümkün hale gelmiş durumdadır. 96 şubesinden 72’sinin franchise olduğu Dry Clean’in ise 31 Franchisee’nin kadın olmasıyla kuru temizleme konusunda da kadınlar aktif rol oynamaktalardır. Verebileceğimiz bir diğer örnek 212 kadın çalışanı ile Türkiye’de faaliyet gösteren B-Fit’tir. Toplumsal cinsiyet normlarının kadınlara yüklediği görevlerin arasında, kendi işinin patronu olmayı da bu görevler arasında ekleyerek, hemen her sektörde etkin rol oynamaya başlayan kadınlar, 2018 yılında teknolojinin tüm olanaklarını kullanarak, değişen dünya düzeninde kendilerine yeni bir yer bulma yolunda ilerlemeye devam ediyorlar. Bu başarı grafiğinin her geçen yıl daha fazla yükselmesi dileğiyle…

Selen Almaç Deniz