Dünya franchise ekonomisinin hacmi, 2025’te 936 milyar doları aştı. Bugün franchising, yalnızca mağaza açmak değil; veriye dayalı yönetim, sürdürülebilirlik ve küresel ölçekte ölçeklenebilir iş modelleri anlamına da geliyor.
Küresel ölçekte hızla büyüyen franchise sektörü, iş dünyasının en dinamik yatırım modellerinden biri haline geldi. Artık lokasyon seçiminden müşteri deneyimine kadar her adım, yapay zekâ destekli analizler ve yeşil çözümlerle şekilleniyor. Geleneksel ihracatın yerini kalıcı mağaza yatırımları alırken mikro konseptler, çoklu mağaza düzenleri ve yenilikçi finansman modelleri de öne çıkıyor. Biz de bu dönüşümün markalar ve yatırımcılar için ne anlama geldiğini, Medyafors A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Özhan Erem ile masaya yatırdık.
2025’te dünya franchise ekonomisi 936 milyar doları aştı. Bu dijital ve sürdürülebilir evrimi nasıl tanımlarsınız?
Franchising artık hisle değil veriyle yönetiliyor. Lokasyon seçiminden ürün karmasına, fiyatlamadan kampanya takvimine kadar her kritik karar; gerçek zamanlı satış verileri, mobil arama ısı haritaları ve mağaza çevresi demografileri üzerinden test edilerek alınıyor. Test ve öğrenme metodunu şansa bırakmıyoruz; A/B test ve KPI disiplinini mağazanın günlük refleksine dönüştürüyoruz. Sürdürülebilirlik de vitrin süsü değil; atık azaltımı, enerji verimliliği, geri dönüştürülebilir malzeme ve izlenebilir tedarik zinciri, hem tüketicide güven inşaediyorhemdefinansmanda dahaiyikoşullarınkapısınıaçıyor. Önümüzdeki dönemi veri ile yeşil aklın birleşik etkisinin büyüttüğü bir ekosistem olarak görüyorum. Teknoloji tarafında da yapay zekanın lokasyon skorlama, talep tahmini ve vardiya planlama gibi alanlarda hatayı azalttığını; IoT sensörlerin enerji ve bakım maliyetlerini aşağı çektiğini gözlüyoruz. Kısacası veriye dayalı yönetim ile sürdürülebilirlik, büyümenin iki motoru haline geldi.
Veri ve yeşil akıl; yeni büyümenin iki motoru
‘Kalıcı ihracat’ nedir; mağazalar üzerinden sürekli döviz akışı nasıl doğar?
Geleneksel ihracat, çoğu zaman toptancı ve distribütör tarafında fiyat yarışına sıkışır; ilişki kısadır, marj kırılgandır. Kalıcı ihracatta ise marka hedef pazarda kendi mağazasını açar ve bayrak mağaza modeline geçer. Böylece perakende marjı, sevkiyat faturaları ve royalty akışı bir arada çalışır, düzenli döviz girdisi doğar. Hikâyeyi de fiyatı da marka belirlediği için müşteri sadakati markaya yazar; dağıtım kanalının sahibi başkası olduğunda gördüğümüz sadakat zayıflığı, yönetilebilir hâle gelir. Franchisee yerel tüketiciyi, regülasyonu ve günlük operasyonu bilir; franchisor ise eğitim, denetim, pazarlama ve tedarik hattını kurar. İkisi birlikte tek atımlık konteyner yerine, ölçeklendikçe hızlanan bir nakit akışı metronomu oluşturur. Bu model ülke ekonomisi için de önemlidir; çünkü her yeni mağaza, hem mal akışını hem de lisans gelirini besler ve istikrarlı döviz girdisi sağlar.
Toptancı fiyat yarıştırır; bayrak mağaza hikâye kurar
Yurt dışındaki Türk göçmenler markalar için nasıl bir güven köprüsü olur; çatışmayı azaltıp büyümeyi nasıl hızlandırır? Diaspora yatırımcısı hem yerel dili hem de Türk markasının kültürünü bilir. Bu çift yönlü okuryazarlık ilk yılda en kritik sürtünmeleri azaltır: müşteri iletişimi, ekip yönetimi ve tedarik akışı daha pürüzsüz ilerler. Hizmet standardı daha tutarlı olur; küçük iletişim kazalarının büyüyüp franchise ilişkisini yıpratmasının önüne geçilir.
Güven arttıkça karar alma hızlanır; karşımıza çıkan tipik sorunlarda çözüm süresi kısalır ve zincir, o pazarda daha hızlı ve daha düşük maliyetle ölçeklenir. Ayrıca diaspora girişimcileri, bulundukları ülkelerdeki ağlara ve belediye, AVM, tedarik gibi kritik paydaşlara daha hızlı erişir. Bu da lokasyon bulmadan açılış izinlerine, ilk kampanyadan ekip işe alımına kadar birçok adımı kolaylaştırır. Özetle diaspora, kültürel tercümanlık ve yerel güven üzerinden franchise çatışmalarını azaltan, büyüme hızını artıran stratejik bir kaldıraçtır.
Diaspora güven köprüsüdür; hız güvenle başlar
Türk markalarının yurt dışı franchise yatırımlarında süreç nasıl işler; finansman kolaylığı nasıl sağlanır?
Önce pazar seçimi yapılır ve o ülke için bir master franchisee belirlenir. İlk 12 ay içinde açılan pilot mağaza, operasyonun vitrini ve eğitim üssü olur. Ardından alt franchise yapısı devreye girer ve yerel girişimci ile Türk bankasının birlikte çalıştığı bir finansman modeli kurulur. Pratikte Ziraat Bankası veya Halkbank’ın yurt dışı şubeleri yatırım kredisi açabilir; Türk Eximbank dekorasyon ve ekipman finansmanını uzun vadeye yayabilir. Taksitlerin royalty’den otomatik olarak mahsup edilmesiyle tahsilat düzenli bir döviz akışına bağlanır ve teminat baskısı hafifler. Böylece fiyat odaklı toptancı kanalı yerine marka odaklı perakende mimarisi kurulur. Master ile franchisee arasındaki rol ayrımı nettir: master ülke içinde marka standardını ve genişlemeyi yönetir, alt franchisee mağazayı açıp işletir, merkez ise eğitim, tedarik, denetim ve pazarlamayı sağlar. Bu üçlü mimari, riskin yönetilebilir kalmasını ve ölçeğin hızla büyümesini mümkün kılar.
Yerel girişimci artı Türk bankası; sürdürülebilir döviz akışı
Tek lokasyonda birden fazla markayı buluşturan çoklu mağaza modeli, ihracat ve lojistiği nasıl güçlendirir?
Tamamlayıcı markaları tek çatı altında topladığınızda kira, ekip, POS ve stok yönetimi ortak çalışır; müşteri trafiği çapraz besleme yaratır. Uygulamalarımızda metrekare veriminin yaklaşık yüzde 25 ila 30 bandında arttığını görüyoruz; somut örneklerde yüzde 28’e ulaştık.
Lojistikte bölgesel depo ile ortak sevkiyat kullanan hub and spoke düzeni, dış ticaret maliyetini aşağı çeker, stok dönüş hızını artırır ve iade süreçlerini sadeleştirir. Çoklu mağaza, aynı kirada bir fazla kasa anlamına gelir, birim ekonomisi güçlenir. Ayrıca talebe göre mevsimsel ürünlerin ağırlığını esnek şekilde artırıp azaltmak mümkündür; bu da stok taşımayı azaltır. Sonuç, sermaye verimliliği yüksek, ihracata dayalı tedarik hattıyla uyumlu, sade ve ölçeklenebilir bir mağaza mimarisi olur. Bu model, iyi kurgulandığında şehir içi ağı genişletmeyi de hızlandırır.
Çoklu mağaza; aynı kirada bir fazla kasa
GSYO modeli franchise finansmanında hangi boşluğu dolduracak?
Klasik bankacılık gayrimenkul teminatına bakar; oysa zincirin esas değeri marka, süreç ve nakit akışındadır. Girişim sermayesi yatırım ortaklığı, bu boşluğu ölçek sermayesi ile kapatır. Yurt dışı açılışları belirli bir plan dâhilinde finanse eder, yönetim masasında kurumsal yönetişim standartlarını uygular ve dört beş yıl içinde yatırımcıya temiz bir çıkış penceresi sunar. Böylece büyüme, kişisel kefalete yaslanmak yerine kurumsal sermaye ve şeffaf raporlama üzerinden ilerler. Markanın çarpanı yükselirken yatırımcı için de riskleri dağıtan bir model oluşur. GSYO ayrıca performansa bağlı dilimler ile yatırım zamanlamasını doğru ayarlayabilir; pilot mağazanın KPI’ları tutturulduğunda bir sonraki dilimi serbest bırakmak gibi mekanizmalarla hem hızı hem disiplinli büyümeyi sağlar.
GSYO; markaya ölçek sermayesi, yatırımcıya çıkış
“Bayim Olur musun?” fuarı nasıl bir iş hacmi yaratıyor?
Fuar takvimde dört gün sürer; o gün kurulan temaslar ise yılın üç yüz altmış bir günü portala taşınır ve olgunlaşır. Yaklaşık yüz bin güncel yatırımcı profiliyle çalışan ağımızın ürettiği iş hacmi, fuarın kendisinin yaklaşık on katına karşılık geliyor. Geçen yıl, bu fuardan bir sonraki fuara uzanan on iki aylık periyot için öngördüğümüz yaklaşık bir milyar dolar hedefi, sahadaki verilerle büyük ölçüde gerçekleşti. Bu yıl, özellikle master franchise vermek için katılan yabancı marka sayısındaki artış, ölçeği yukarı taşıyor; bu fuardan 2026 fuarına kadar geçecek olan dönemde yaklaşık 1,2 milyar dolar bandında iş hacmi öngörüyoruz. Buluşturma platformumuz; randevu, görüşme, teklif ve sözleşme takibini tek kanaldan yönetiyor. Böylece temaslar, veri ile izlenip ölçülebilir bir iş akışına dönüşüyor.
Fuar dört gün; portal üç yüz altmış bir gün; 2025’ten 2026’ya hedef, 1,2 milyar dolar
Franchising neden cazip bir yatırım modelidir? Örnek verir misiniz?
Çünkü risk tek başına alınmaz; eğitim, tedarik, pazarlama ve denetim, sistem tarafından sağlanır. Yatırımcı, bilinen bir marka kalkanı ile pazara girer; bu da ciro ve karlılık projeksiyonlarını daha öngörülebilir kılar. Dalgalı dönemlerde bile operasyonel destek ve tedarik avantajı olması, nakit akışını bireysel girişime göre daha sağlam tutar. Örneğin ilk yıl eğitim ve açılış desteği, personelin hızlı adaptasyonunu ve hata maliyetinin düşmesini sağlar. Ortak satın alma gücü ise maliyet avantajı yaratır; pazarlama ve sadakat programları tek elden yönetildiği için müşteri edinme maliyeti dengelenir. Bu sayede yatırımın geri dönüş süresi kısalır, mağaza başına risk profili sistem tarafından paylaşıldığı için toplam risk yönetilebilir kalır.
Franchise, enflasyona karşı marka kalkanıdır
Mikro konseptler ve mobil kiosklar ölçeklenmede markalara ne kazandırır?
Yirmi otuz metrekarelik mikro konsept ve mobil kiosk yapıları, düşük yatırım ve düşük işletme maliyeti ile hızlı yayılmayı mümkün kılar. Doğru izin ve mevzuat seti ile kirada ve enerji tüketiminde esnek çözümler üretilir; tek vardiya, sade ekipman ve yalın süreçler, birim ekonomisini güçlendirir. Talebin yoğun olduğu akslara yakın, esnek konuşlanma sayesinde şehir içi damarların derinine inersiniz. Bu kurgu, büyük metrekarelerin bulunamadığı veya kira seviyesinin yüksek olduğu bölgelerde markaya hız kazandırır. Ayrıca mikro konseptler, çoklu mağaza düzeni ile birlikte düşünüldüğünde, depo ve sevkiyat planlamasında da avantaj sağlar; küçük ve sık aralıklı sevkiyatlarla stok taşımayı azaltıp tazeliği artırırsınız. Netice, metrekare verimi yüksek, sermaye verimliliği güçlü, hızlı ölçeklenen bir mağaza ağıdır.
Mikro konsept; metrekare küçülür, kasa büyür
2030 vizyonunda yatırımcı ile marka ilişkisi nasıl şekillenecek?
Blockchain tabanlı Franchise ID ile lisans ve performans verileri doğrulanabilir hale gelecek; böylece durum tespiti için gereken süre, günlerden dakikalara inecek. Bölgesel dijital pazar yerleri, boş bölgeleri, devir fırsatlarını ve ikinci el ekipmanı tek ekosistemde görünür kılacak. Mahremiyet katmanları korunurken hız ve güven, birlikte artacak. Bu standart, özellikle çoklu ülke operasyonlarında şeffaflığı artırıp hatayı azaltacak; taraflar aynı veriye bakarken sözleşme ve denetim süreçleri sadeleşecek. Uzun vadede franchising sektöründe itibar yönetimi, ölçümlenebilir kalite metrikleri ve anlık uyum raporlamasıyla daha objektif bir zemine taşınacak. Biz de bu mimariyi, yatırımcı adayını markayla daha hızlı ve doğru buluşturmak için kullanacağız.
Medyafors A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Özhan EREM Kimdir?
1961 yılında İstanbul’da doğan Özhan Erem, kökleri Girit’in fethine uzanan köklü bir aileden geliyor. İş hayatında ise Perşembe Pazarı kökenli, ahilik ve centilmenlik kültürünü benimsemiş bir geleneğin parçası. Emeğe saygının ve adaletli ticaretin esas olduğu bu kültür, iş hayatındaki çizgisinin temelini oluşturuyor. Galatasaray Lisesi mezunu olan Erem, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Pazarlama bölümünü tamamladı. İki erkek evlat babasıdır.
Kırk yılı aşkın meslek hayatında yayıncılık, fuarcılık ve medya ekseninde üretmeye devam ediyor. İnternet ve mobilin olmadığı yıllarda, tedarikçiden perakendeciye yaklaşımıyla 14 sektörel dergi yayımladı. Yayın politikası, “dağıtım kanalında çatışmayı önleme ve çözüm” odağıyla şekillendi.
2002 yılında “Reel Sektörün Ekonomi Kanalı” Expo Channel’ı kurarak KOBİTÜRK projesiyle yaklaşık 1500 KOBİ’ye görünürlük kazandırdı. Türkiye’nin ilk Private Label Fuarı’nın öncülerinden olarak PLAT ekosisteminin kurumsallaşmasına katkı sağladı.
Bugün, Medyafors çatısı altında 23 yıldır “Bayim Olur musun?” fuarını yönetiyor. Fuar dört gün sürse de portal yılın 361 günü işliyor. Kontrollü buluşturma modeli sayesinde fuarın yarattığı iş hacmi, organizasyonun yaklaşık on katına ulaşıyor. Yüz binin üzerinde yatırımcı verisiyle markaları doğru profillerle buluşturuyor. Onun vizyonunda kalıcı ihracat ve “bayrak mağaza” yaklaşımı önemli bir yer tutuyor.
İş dışında futbola ve basketbola ilgi duyan koyu bir Beşiktaş taraftarı. Modern sanat ve müziğin her türünü takip ediyor; tasavvuf edebiyatı ve divanlar aracılığıyla insanı anlamaya çalışıyor. Duygusal zekâ ve empatinin toplumda yükselmesine özel önem veriyor.
Dünyayı yerinde görmeyi, sahadan öğrenmeyi ve disiplinlerarası düşünmeyi iş hayatında temel prensip kabul eden Özhan Erem, tam bir Oğlak burcu olarak planlı, sorumluluk sahibi ve hedeflerine inatla bağlı; işi şansa bırakmayan bir lider olarak tanınıyor.
-min.jpg)
